Frans Polynesië, Tuamotus, Île de Hao

Maandag, 19 - vrijdag, 30 juli '17

Île de Hao, een rustig en niet toeristische atol, dat enkel van in de jaren '60 tot 2002 welvaart kende door de Militaire basis die hier gevestigd was en veel leven & geld in de 'brouwerij' bracht! Het eiland was in die tijd gemilitairiseerd en bracht heel wat infrastructuur op: betonnen wegen, stromend water, elektriciteit, straatverlichting en vele gebouwen. Sinds het vertrek van de militairen hebben de locals de verlaten gebouwen betrokken, die op hun 'toen verhuurde' grond staan. De straatverlichting en het stromend water werken er niet meer... er is geen geld om het te onderhouden. Voor de 1200 inwoners is het nu economisch véél minder: geen vrijgevige verterende militairen meer, parelboerderijen die failliet gegaan zijn of uitgeweken naar andere atollen door de ongunstige natuuromstandigheden (water zou te weinig voedsel voor de groei van de oesters bevatten). Vele mensen zijn hier werkloos en hebben geen inkomen. Enkel diegene die bij de openbare instanties werken: onderwijs, gemeente, post of politie; of zelf een zaak uitbaten: snackbar of winkel; of een kokosbomenplantage bezitten waarvan de 'copra' (het wit vruchtvlees van de kokosnoot) wordt geoogst en uitgevoerd naar Tahiti om er kokosolie van te maken. En het leven is hier zoooooo duur en het atol zelf levert buiten kokosnoten weinig op. Hier en daar proberen de mensen wat te tuinieren en vis te vangen voor eigen consumptie. Dan leef je al op een idyllische plek!

Weinig cruisers komen hier, omdat de meeste de noordelijke route bezeilen "The Coconut Milk route", alsook de noordelijke atollen bezoeken i.p.v. af te zakken naar het zuiden van dit archipel. Er komen slechts 8 boten ofzo per jaar, vooral in juni/juli, die hebben ze nu bijna gehad, aangezien er nu vier boten liggen en er reeds twee de afgelopen weken vertrokken zijn. 

We vertoeven hier reeds bijna 24u, wanneer we vernemen dat de klok alweer een uur moet worden teruggedraaid. Om te tellen is de -12u tijdsverschil met het thuisfront wél makkelijk. Wij beginnen aan de dag wanneer die daar reeds wordt afgesloten. Dat maakt het rechtstreeks contact leggen er niet makkelijker op. Niet alleen het tijdsverschil, ook de moderne technologie "internet" is hier niet om naar huis te schrijven. Letterlijk & figuurlijk! Het dunne lijntje gaat via een sattelietverbinding en levert slechts 'edge' op, a long way before 3G, laat staan 4G. De eerste dag hadden we 'gratis' verbinding met de 'Mairie', vanop de ankerplek, maar het gemeentehuis gooit ons er al snel uit door het wachtwoord te veranderen en niet meer vrij te geven :-( Vier boten maal x-aantal toestellen, dat was net een beetje te véél van het goede. Jammer en dus kopen we enkele uren via de provaider 'Vini'. Maar dat lijkt via de 'kokofoon' te werken, hi, hi, hi,... het is zoooooo traag, werkt meer niet dan wél. Ach ja, we weten ondertussen al dat we niet alles kunnen hebben in het paradijs. Jammergenoeg... In de toekomst zou er glasvezelbekabeling ter vervanging van het super trage en vreselijk dure satellietsysteem komen. Maar wanneer? Ze staan hier x-aantal jaren achter qua modernisering, wat ook zijn charmes heeft en zorgt voor het pure en natuurlijke.

Bij de Gendarmerie, waar een Franse agent ons te woord staat, melden we ons weer netjes aan.

Tijdens de verkenning van het dorp Otepa, worden we door de bewoners vriendelijk begroet, maken praatjes met hen die er zin in hebben en ons aanspreken, wat er héél wat zijn. Zo ontmoeten we bijzondere & interessante figuren: een man, Jozef, met een groentetuin die prachtige paksoi bevat; een travestiet die de tijd van zijn/haar leven beleefd heeft tijdens de aanwezigheid van de Marine basis en de vele militairen.

Meerdere homosexuele en travestieten komen we tegen. Ook al zijn ze hier zeer Katholiek, toch kijkt niemand er vreemd van op of stoort zich eraan, ze worden aanvaard door de gemeenschap en kunnen zichzelf zijn. Mooi is dat! Blijkbaar komt dit doordat vroeger de job van nanny/oppas door zulke personen werden uitgevoerd of is het het nijpende vrouwengebrek op het eiland?! Enkele dames noemen de aanwezige mannen te 'timide'. Dus hierbij een oproep aan alle single dames die geïnteresseerd zijn om op een mooie atol te wonen en een man er bij willen nemen.

Als vervoermiddel maken ze hier over het algemeen gebruik van fietsen, vooral in de vorm van driewielers met een bak achteraan (zoals voor de fysiek gehandicapten fietsen bij ons), handig om je boodschappen, kinderen en huisdieren in te vervoeren. Wagens zien we minder in het straatbeeld, het is te zeggen: vooral kapotte op de oprit. De voortuintjes worden dagelijks netjes geharkt, net zoals mijn grootmoeder vroeger deed. Honden zijn overal en meer dan talrijk aanwezig, ze zijn goede rattenvangers/-jagers, hun grote behoeften zijn wél een obstakel op de weg, vooral ' nachts is het een kunst om ze te ontlopen. Hi, hi, hi,...

Aangezien we noordelijker zijn gekomen, zijn de temperaturen hier milder. Toch krijgen we ook hier de uitlopers van passages van storingen in het verre zuiden. Omdat er een front gaat passeren met veel zuidenwind, zoeken we beschutting in de oude verlaten havenkom. Tijdens het ophalen van het anker zijn er wat extra vaarmanoeuvers nodig om de ketting en het anker los & binnen te krijgen. Gelukkig krijgen we het los, maar we zijn gewaarschuwd: de koraalachtige bodems met de koraalbommen zijn een obstakel waar de ankerketting omheen kan draaien. Zo krijgt Liebelei zijn anker/-ketting niet vrij en laat hem achter met een fenders eraan om later te gaan opduiken. Met z'n vier passen we makkelijk in de havenkom. Zensation gaat bijliggen bij Bella Ciao. Na lange tijd liggen we weer aan een wal/kade. Als voorzorg om ratten & muizen van boord te houden worden lege plastiek flessen om de landvasten gehangen. Kakkerlakken zijn talrijk aanwezig en die hopen we niet aan boord te krijgen, alsook mieren die een even grote last en plaag kunnen zijn. Deze vier dierensoorten zijn een pest voor zeilers, kans om ze aan boord te krijgen is het miniemst op anker. Al snel trekt de wind aan en vangen we liters regenwater op. Blij dat we over deze kom kunnen beschikken, anders lagen we nu aan lager wal heen & weer te wiegen op de schuimende windgolven van het anders zo platte water. Ratten, muizen, kakkerlakken of mieren, ze kunnen ons gestolen worden! We liggen hier goed.

Gezelligheid troef met de andere zeilers van Makara (EN/DE/MEX), Liebelei (NL) & Bella Ciao. Potlucks, beachlunch op traditionele wijze met eten uit bladeren van gezouten vis bereidt door de bevriende local Tony. Hij geeft de dames een exclusieve workshop palmbladerenvlechten van: borden, hoeden en handtassen.

The Captian geeft een groot onderhoud aan de lieren, waarbij een laken als opvangnet dient, om alle kleine onderdelen die eventueel hun weg in het water zouden zoeken.

Een beurtsysteem onder the Captains zorgt ervoor dat er elke morgen verse baguetten geleverd worden onder de vier zeilboten.

Op een nacht loopt er ongewenst bezoek over het dek van Bella Ciao tot bij onze dinghy met buitenboordmotor, die boven op het dek (boven onze slaapplaats) vastgemaakt zijn... Frits steekt hun dekverlichting aan en verjaagd zo de nieuwsgierige. Nadat de politie de volgende dag gealarmeerd wordt en polshoogte komt nemen, weet meteen heel het dorp van het voorval. Criminaliteit is hier zo goed als onbestaand. De persoon in kwestie zal geen tweede poging durven ondernemen, nu iedereen extra allert is!

In het dorp, meer bepaalt op het dorpsplein voor het gemeentehuis, is er veel bedrijvigheid. Kraampjes worden in elkaar getimmerd, versierd en gedecoreerd met prachtige vlechtwerken van palmbladeren.

Vrijdag, 23 juni, starten de "Heiva" feesten. Heiva= samenstellen; va= publieke plaatsen. Deze duren enkele weken en gaan gepaard met dagelijks verschillende activiteiten: sport, muziek, ambachten, tradities en kunst, koken, maken van bloemenkransen, schelpenkettingen, enz... Traditionele sporten: Speerwerpen, jeux de boules, vissen, kano varen met de speciale va'a (kano met een vlotter langszij om hem in evenwicht te houden), kokosnotenboom beklimmen, stenen tillen, wedstrijd fruitdragen, enz..., zoals 'Spel zonder grenzen'. En evenementen: zang- en danswedstrijd, modeshow, prins- & prinsesverkiezing, enz...

De openingsavond staat in het teken van het 'Vieren van de cultuur van het eiland'. Traditionele Polynesische dansen op idem muziek en voordrachten van oude sages & legendes door kinderen in hun taal: het Tuamotus, brengen ons in vervoering en betoveren ons.

In de kraampjes zijn er allerlei spelletjes zoals bij ons op een kermis: biljart & snooker, trampolines, blikjes omver werpen, eendjes vissen; alsook eetstalletjes met zoete snacks & restaurants. Alles zonder alcohol, aangezien het openbaar verboden is in heel Frans Polynesië. De locals zijn prachtig kleurrijk opgekleed met stoffen voorzien van de typische polynesische printen. De dames voorzien hun hoofden en haren met fleurige bloemenkransen & -kronen.

Elke avond genieten we van één of ander showspel, die steeds vooraf gegaan worden met een gebed in het Tuamotus.

De presentator van dienst vindt het leuk om tussen de optredens door voor animatie te zorgen m.b.v. het publiek. Hiervoor zijn enkele cruisers het slachtoffer, leuk en grappig, althans voor een keertje, want al snel beginnen zijn stomme spelletjes die mensen in het belachelijke trekken, te vervelen! De optredens zijn mooier en interessanter.

Het weer wordt weer beter en we besluiten enkele motu's in het atol te gaan bezoeken. De cruiserscommunitie zeilt wat uit elkaar: Makara verlaat het Atol en Bella Ciao heeft plannen om binnen enkele dagen te vertrekken. Naar traditie organiseren we samen een afscheidsdiner. En zo verlaten we de volgende morgen de havenkom en varen enkele mijlen zuidelijk het atol in. De zon laat ons in de steek, toch zien we de bruinere schakeringen, die het kenmerk zijn van koraalbommen & -riffen.

Eerste ankerstop: de  motu 'Opahoa'. Fenders worden om de 10 meter aan de ankerketting gehangen tijdens het droppen en een triplijn met een geel ankerbolletje aan het anker. De fenders drijven en houden zo de ketting omhoog van de bodem, zodat deze niet achter een koraalhoofd kan vast te komen zitten of het koraal beschadigd.

Het is de eerste keer dat we deze ankertechniek toepassen en het lijkt te werken. Of het gelukt is zullen we zien bij het ophalen. Al snorkelend zien we niks, het is te diep en niet helder genoeg. Het is een grappig zicht om de fenders aan het wateroppervlak te zien drijven. Al wandelend lopen we op het rif gevormd van dood koraal naar de Oceaan kant. Honderden hermietenkrabben in verschillende soorten en maten kruipen over het koraal, zo slim als ze zijn schuilen ze meteen in hun schelp van zodra ze de vibraties van onze stappen voelen of ons horen. Tal van verlaten parelboerderijen staan hier. Alles hebben ze achtergelaten: touwen, meerboeien, netten, rasters, syntethische verzamelaars om de oesterlarven te vangen, oesterschelpen, zonnepanelen, watertanks, koelkasten, enz... Hier en daar vinden we enkele bruikbare materialen, waaronder twee meerboeien om aan onze anketting te hangen en de fenders te vervangen.

We zijn hier weer 'alleen op de wereld' en kunnen 'Adam & Eva' spelen of 'Robinson Crusoe', met de luxe van een goed gevulde boot met allerlei lekkers. We genieten van de stilte en de "Melkweg" aan de donkere hemel.

De volgende dag verkennen we per dinghy een andere motu. Vanop de kant zien we een kleine Blacktip shark/zwarte punt haai, in het ondiepe water zwemmen. Even verderop zien we er eentje met zijn rugvin net boven water, zoals we het kennen van in de films! Zonder snorkelen zien we deze beesten in actie, eveneens papegaaivissen en andere visjes. Mijn teen durf ik niet meteen in het water te soppen!

Ankerketting met fenders binnenhalen lukt goed. Ik sta op de boeg om de ondieptes en koralen op te sporen. Aan de motu 'Teehora', enkele mijl verder, laten we het anker weer zakken met onze nieuwe 'gevonden' boeien aan de ankerketting, deze blijven onder de waterlijn, maar houden wel de ankerketting van de bodem. Hopelijk houden ze die hoog genoeg, zodat deze niet rond een bommetje draait. Het zicht en de diepten laten het niet toe om het te zien.

Wat is het toch paradijselijk hier: mooi, zo adembenemend mooi het witte koraal dat boven water uitsteekt tussen het vlakke water van de atol aan de ene kant en de surfgolven van de oceaan aan de de andere kant, het oogverblindend wit dat afsteekt tegen het appelblauwzeegroene water. In de ondieptes spotten we enkele morenen, haaien, krabben en verschillende vissoorten. We zien zelfs tonijnen springen en opgejaagde visjes over het water glijden. We wandelen en dinghieën van motu naar motu op zoek naar onze lokale vriend Tony, die hier ergens zijn woonst heeft en copra verzameld.

Onder bewaking van mijn ventje zwem ik even in het heldere water aan de kant...heerlijk en geen haai te bespeuren 🏊🏼‍♀️

De volgende morgen halen we na onze wandeling en plonsje een weerbericht binnen m.b.v. de satteliettelefoon. Er is weer een front op komst met veel wind. Anker op en terugvaren naar de havenkom in Otepa. Het kraaiennest, alias brandladder, hangt op om beter over het water te kunnen uitkijken, maar aangezien we al een track hebben van de afgelegde route, hou ik mijn beide voeten op het dek en sta vooraan op de punt. Een schaduw verschijnt voor me in het water, het beweegt onze kant op en is groot... een haai? Vleugels spreiden zich open en een reuze manta glijdt onder Zensation door. Fantastisch! Rustig op voorzeil begeven we ons richting het dorp. De wind zakt in en het grootzeil wordt bijgezet. Heum...dit is niet de wind die voorspeld is. Misschien hadden we nog een nachtje kunnen blijven.

Bella Ciao & Liebelei liggen er nog. Samen gaan we naar het dorp om naar de 'defilé de Mode végétale' te gaan kijken. De kinderen dragen kleding die ze zelfgemaakt hebben van natuurlijke materialen: palm- en andere bladeren, kokosvezel, kokosnoten, bloemen, enz... De volgende ochtend nemen we deze keer 'echt' afscheid van Bella Ciao, na bijna een jaar op en af met elkaar te hebben opgetrokken scheiden weer even onze waterwegen.

Na een nieuw weerbericht, wijzigen we onze plannen: vertrekken morgen. Oeps dan nog even proberen wat vers te kopen bij de plaatselijke tuintjes en in de magasins. Frank leent zijn plooifietsen uit, dat maakt het makkelijker, want de afstand naar het dorp en de winkels is vanaf de havenkom best een eind. Omdat het bevoorradingsvliegtuig vanavond land, zijn de winkels gesloten. Bij de tuin van Jack kopen we prachtige komkommers en bij Jozef nog wat paksoi. We willen ruilen met onze goederen, maar ze zijn enkel in geld geïnteresseerd.

Zensation wordt klaargemaakt en ons Dinghietje afgetuigd. Plots mist Geert een slipper... we zien hem de havenkom uitdrijven: de wind heeft hem van de kade geblazen! Dacht nog: 'ik moet ze in de kuip leggen voor er één van de honden mee ribbedebie gaat'. Pech voor the Captain, ze waren net zo goed ingelopen! Gelukkig heeft hij nog een reservepaar. 

Voor dag en dauw fietsen we naar de winkel/bakker voor verse baguette, eieren en groenten.  De kippenboer is nog niet geweest en de laatsten zaten niet op het vliegtuig. Voor de gendarmerie zijn we te vroeg en gisteren was die gesloten. Dan maar zo weg.

De trossen gaan los, Frank zwaait ons uit, Liebelei blijft nog even in Hao liggen.