Zondag, 28 juli ‘19 (UTC Fiji +12u = +10u tijdsverschil met BE(=UTC +2u)!)
De windvoorspellingen zijn goed om naar de zuidelijkste eilanden van de Lau Groep te varen. Het is wisselvallig, onder de bimini hebben we lijnen gespannen die volhangen met was, in de hoop deze nog droog te krijgen voor vertrek. We plannen ons vertrek in de namiddag. Gaan we door de noord- of oostpas. De windgolven en het getij zitten niet mee voor de oostpas, ook al is deze vlakbij en scheelt het ons enkele mijlen, kiezen we voor de noordpas & comfort, waardoor we zo helemaal rondvaren in de lagoon.
Fulanga is onze eindbestemming, 100NM, te lang voor een dagtocht, daarom kiezen we voor een nachttocht. De zon gaat net onder wanneer we de pas uit zijn, perfecte timing.
Het is een heerlijk zeiltrip, zonder zeilanpassingen en met uitstekend internetsignaal van het eiland Lakeba, dat we bijna 18NM, ervoor & -na ontvangen. Onder de sterrenhemel chatten we met de andere kant van de wereld, in BE & NL is het dag. Een mooie nacht en leuke wachten, die zo voorbij vliegen. The Captain kan zo tijdens zijn wacht Live de race van de Formule 1 volgen, ook al is het in tekstvorm.
Pas de volgende morgen gaat de vislijn uit bij het eerste daglicht. Al snel hebben we beet: een Mahi Mahi. Het is nog 10mijl voor pas van ‘Fulaga’, nog even tijd om er nog eentje proberen te vangen om aan ons gastgezin te geven. Al snel hebben we weer een Mahi Mahi aan de lijn. Twee op een uur, dat is niet slecht. Eén, de grootste & dikste van de twee weliswaar, houden we voor onszelf. De kop bewaren we om aan de lokalen te geven en de tweede vis gaat met een beetje plooi- & duwwerk in zijn geheel de koelkast in.
We arriveren net na laag water aan de pas. De pas is gekend als een beetje lastig, d.w.z. i.v.m. stroming en staande golven, dus een beetje rekenwerk en goede weercondities zijn goed meegenomen. De wind staat recht in de pas en we zien wat rafelingen. Twee boten gaan een half uur voor ons de pas door en spraken over staande golven. Ondertussen is het tij aan’t keren. We hebben een beetje stroming tegen wind voor de pas. Net voor de ingang ligt er een grote koraal-bommie rechts. Met de motor op volle kracht varen we de ingang van de pas binnen. De pas zelf ligt er rustig bij. M.b.v. ‘Ovitalmap’ kunnen we op de satellietfoto’s de bommies in de pas omzeilen. Dan opent er zich een prachtige lagoon met champignons, rotsformaties die boven het waterniveau op een sikkel staan en begroeit zijn met struiken & palmbomen. Zoals we reeds eerder zagen in het noorden van de groep, in de Bay of Islands. Het blijft indrukwekkend en mijn fantasie neemt alweer de vrije loop. Een dino zit er echt wél tussen 🦖 😉.
Hier varen we dan in de lagoon van ‘Fulaga’ of ‘Vulaga’, uitgesproken als ‘Fulanga’ (met een extra letter ‘n’) of ook wél Vuaqava genoemd onder de lokalen. Het atol heeft een oppervlakte van 18,5 km², waarvan het hoogste punt 79m bedraagt. Het heeft de vorm van een halve maan en bestaat uit kalksteen. Op het eiland zijn drie dorpen: ‘Muanaicake, Muanaira en Naividamu’. Midden 20e eeuw bedroeg het aantal inwoners bijna 600, maar tegenwoordig is dat teruggelopen tot minder dan 400, wegens migratie door gebrek aan onderwijs en werk. Het is een unieke bestemming, omwille dat het afgelegen is, geen vliegveld is en er slechts één maal per maand (of minder, afhankelijk van het weer) een bevoorradingsschip komt vanuit de hoofdstad ‘Suva’. Deze grote boot kan niet door de pas en blijft dus buiten het atol liggen, waar de bewoners met hun aluminium bootjes naartoe varen om hun bestellingen op te halen. De mensen hier zijn dus helemaal afhankelijk van wat ze hier verbouwen en de vis & schaaldieren die ze vangen. Ze houden varkens en enkele geiten, maar er zijn geen kippen, dus géén eieren. Toeristen komen hier niet, enkel de rondvarende cruisers, gemiddeld 80 boten/jaar. De enkele cruisers met hun drijvende huisje vol spullen & proviand zijn dus graag gezien (ruilen met goederen).
We ankeren bij het dorp ‘Moana-i-Cake’ (de "c" wordt uitgesproken als "th"), hier is de ‘Landing’, waar de lokalen hun aluminium bootjes hebben liggen. Het strand is één en al schelpen, de lege schelpen van schelpdieren, die hier door de bewoners rijkelijk worden opgevist & verorberd. Schoeisel aan je voeten is aangeraden bij het uitstappen van de bijboot en om deze verder aan de kant te slepen komen de dinghywieltjes zeker van pas. Het dorp is op een half uurtje lopen, vooraf lazen we en werden we gewaarschuwd voor de muggen. Dus lange mouwen & broek of rok en muggenspray is geen overbodige luxe.
Akila, de dorpsvertegenwoordiger brengt ons naar de vervanger van de chief, aangezien deze gisteren naar Suva vertrokken is. Met drie boten doen we de ‘sevusevu’ bij de vervanger van de ‘chief’. Na het in ontvangstnemen van de kavawortels & andere giften en het preveltje, wordt er een ankerfee gevraagd van 50 FJD/boot. Dit wordt netjes genoteerd in een logboek. Volgens de woordvoerder gaat het geld naar de gemeenschap. Er wordt ons verteld over de do’s & don’t’s op het eiland.
Maar goed, we hebben de traditionele ‘sevusevu’ volbracht en krijgen toelating voor het eiland, water, e.d. Akila geeft ons een rondleiding in het dorp met ovalen huizen (zoals de Samoaanse Fales) en zonnepanelen overal. Onze gids brengt ons langs de houtbewerkers. Fulanga staat bekend voor de prachtige houtsnijwerken. Ze hebben diverse kunstwerken, aan de top staat natuurlijk de traditionele Fiji kava-kom, in allerlei maten. Op de tafel staan ook prachtige beelden van schildpadden, dolfijnen, walvissen, enz., houten wapens & vishaken en nog andere kommen & schalen. We kopen een prachtige schaal in de vorm van een doopvondsschelp met een stukje oesterschelp erin verwerkt. Minie, de kunstenaar van onze schaal poseert met trots voor ons met zijn handwerk.
Het regent, we hebben lang genoeg geschuild onder de houtbewerkers hun tentje en worden eindelijk aan naar ons gastgezin gebracht. Per boot, worden de jachties verdeeld en toegewezen aan een gastgezin. Dit is om je te helpen met wat je wil weten over het eiland, snorkelplekken, enz. of nood hebt aan voedsel of dergelijke. Van onze kant wordt er verwacht dat we het gastgezin helpen met waar zij nood aan hebben. Het systeem is er gekomen, zodat niet altijd dezelfde bewoners genieten van de goedheid van de cruisers.
Er wacht ons een warm welkom. Kinderen roepen al van ver: ‘Vāvālagi~Pāpālagi’ (blanke). Ze worden vrolijk van de stickers die ik hen opplak en ballonnen die we opblazen. Ons gastgezin is een alleenstaande moeder, Uni, met twee kinderen en haar tante, Nessie met haar man (voorlopig op een ander eiland om voor zijn zieke vader te zorgen) en haar twee kinderen. Uni heeft een vieruurtje voor ons van zelfgemaakte kokosbroodjes & kokos roti.
We vragen of ze een Mahi Mahi wil. Dat ziet ze wél zitten, haar tante is op het moment met haar kajak in de lagoon aan het vissen. Als we haar vragen waarmee we haar een plezier kunnen doen, vraagt ze of we kunnen helpen met haar omvormer. Deze gebruiken ze om hun smartphones & Bluetooth speaker op te laden. Het is net voor zonsondergang als we weer aan boord zijn.
De volgende ochtend gaan we beladen met tassen vol met: de vis, viskop, muggenhorn, afdruiprekje (afwas), enz... weer naar het dorp. De viskop ruilen we met Akila voor papaja’s, bananen & kokosnoten en hebben zijn geheugenstick gevuld met films. Uni & Nessie krijgen de vis en anderen spullen. Uni heeft ‘Fijische’ pannenkoeken voor ons, vergelijkbaar met de oliebollen/smoutebollen van bij ons, de bloemsuiker ontbreekt, die nemen we bij ons volgende bezoek mee 😋.
Bij terugkeer aan de landing, zitten er enkele dames de schelpen die ze net opgevist hebben, te openen. Dit doen ze m.b.v. een steen. Het vruchtvlees halen ze eruit, koken het daarna. Wij zouden de schelpen eerst koken, zodat ze hierdoor opengaan en dan het vruchtvlees eruit halen en eten, zoals met een mossel. In ruil voor water met een smaakje (sunquick, zodat het als een sapje smaakt) krijgen we een bakje gevuld met het vruchtvlees, die ‘s avonds met een pasta opgesmuld worden. Heerlijk!
Ondertussen zijn we verhuisd. Met mij op de punt voor oog-navigatie en the Captain aan het roer met ‘Ovitalmap’ op de tablet, zijn we door de lagoon, geslalomd tussen de ‘champions’ & koraalbommies, naar de ‘Sandspit’. Dit is een droogvallende zandbank die bij laag water enorm uitstrekt in de lagoon en een prachtig strand vormt. Ideaal voor de kitesurfers onder de zeilers. Het is zo uitgestrekt dat je er uren kan op wandelen. Hier en daar zien we kleine moerenen in een putje achtergebleven water opgekruld liggen. Overal liggen schelpjes 🐚, de meeste zijn nog bewoont, dus het is goed kijken voor ik ze in mijn tasje stop. Aan boord gaan ze in een emmer zout water als kontrole, de komende uren zal duidelijk worden of er nog krabbetjes 🦀 in zitten, die kruipen naar boven en krijgen weer de vrijheid.
Het appelblauwzeegroene water is hier kristalhelder en het anker ligt op 5m diepe zandbodem.
Er liggen hier nog een aantal boten en het is een gezellige bende. Er worden strandwandeling gemaakt, peddleboard uitstapjes, dinghyritjes tussen het buiten- & binnenrif, snorkeluitstapjes met dinghysnorkel in de pas, muziek- & spelletjesavonden, enz...
Onze favoriet is de dinghydrift-snorkel in de pas. Timing is belangrijk voor de stroming. Het mag niet te snel gaan en naar binnen in de lagoon stromen. Dat is iets na laag water en dan stroomd er vers water de lagoon in. De kleuren zijn intens, het koraal overweldigend en de bewoners bestaan uit ontelbare vissen, zeeschildpadden & witte puntrifhaaien. Het zonlicht werkt niet echt mee en de momenten van de dag dat we dit kunnen doen komen niet zo goed uit, in de late namiddag, dus wanneer de zon reeds zakt en het schuift elke dag op. Ondanks dat krijgen we er niet genoeg van en gaan enkele dagen er verscheidene keren door. Een wetsuit houdt ons warm, want we hangen uren in het water.
Vanaf de ‘Sandspit’ dinghieën we meerder keren naar het dorp. Het is een beetje je weg zoeken tussen een doolhof van ‘paddestoelen’. Met hoog water kunnen we overal door, maar met laag water moeten we een beetje rondvaren.
Elk bezoek aan het dorp staat in functie van ons gastgezin en hun omvormer. Na het demonteren en uitmeten ervan, is de diagnose: ‘kapot’. The Captain wil een oplossing bedenken om de dames verder te helpen. Telkens brengen we wat spullen & lekkers mee en krijgen ook een Fijisch-lekkernij van de dames. De kinderen zijn blij met ballonnen & stickers, de dames met witte suiker! Dit witte goud is voor hen moeilijk te vinden/koop in Fiji en duur. Door de suikerplantages op de grotere eilanden, verkopen/kopen ze het lichtbruine ‘suikerriet’. Ook de bloemsuiker wordt gretig gestrooid. ‘Suiker’, ook hier in Fiji is ‘diabetes’ een groot gezondheidsprobleem.
We hebben nog een oude omvormer als ‘back up’ mee, maar deze willen we niet weggeven. Indien die van ons het begeeft hebben we deze nodig om onze (navigatie-back-up) apparaten op te laden. The Captain is niet voor niets MacGuyver en maakt een connectie, die de dames aan hun batterij kunnen koppelen, die voorzien is van USB-poorten, waarin ze hun telefoon & Bluetooth speaker kunnen insteken en opladen. Iedereen ‘happy’.
Ook al leven ze hier zonder veel connectie, toch is het mogelijk om in de school internet te bekomen. De cruisers mogen hier voor 15 FJD een hele maand internetten! Goedkoop, maar werkt het ook en hoe snel of traag is het? We passen hiervoor en genieten van wat het eiland & de lagoon te bieden hebben. Het leven op het eiland is sober: géén wagens en leven van wat het eiland, de lagoon, buren & cruisers te bieden heeft.
Op een morgen horen we Fiji Marine een boot in de lagoon oproepen via VHF kanaal 16. We zien buiten het rif het grote Marine schip voorbij varen. Ze proberen nog meerdere boten op te roepen, alsook ons. Vragen worden gesteld: roepnaam boot, naam schipper, aantal personen aan boord, datum & plaats van inklaren in Fiji, volgende bestemming, enz... Zo controleren ze of er geen boten aanwezig zijn die ‘illegaal’ hier gestopt zijn, alvorens officieel in Fiji in te klaren!
De dagen vliegen en het is tijd om door te varen. We dinghieën nog een keertje naar het dorp om afscheid te nemen van ons gastgezin. Er wordt gedanst met de nichtjes op de muziek die uit de Bluetooth speaker komt, gespeeld met ballonnen, een groepsfoto gemaakt, kadootjes uitgedeeld en een papieren bootjes mobiel als aandenken aan ons geschonken. We krijgen nog warm vers gebakken brood mee en een zelfgemaakte krijgers-waaier. Hiermee nemen we afscheid....
Aan de landing zit de hoofdman, hij wil even feed-back. Sevusevu is een traditie, en dat willen we respecteren. De minste bundel kava die je op de markt kan kopen is 30FJD/12€. Daar bovenop wordt er soms een donatie voor één of ander iets voor het dorp/gemeenschap gevraagd, of zoals hier een ankerfee/-vergoeding. Vele cruisers vinden het overdreven: kava & een geldbedrag. Waarom niet de mensen de keuze laten, of het één of het ander, of waarom de verkoop van de bewoners hun groenten, fruit, vis, handwerken, enz... in een gemeenschappelijke kas verzamelen. Niet iedereen blijft ergens een week, twee weken of langer hangen, of laat het weer het niet toe om lang op één plaats te blijven. Jammergenoeg leidt dit er uiteindelijk toe dat de jachties zulke plaatsen gaan mijden of overslaan. Deze discussie wordt onderling dagelijks gevoerd.
Terwijl we hier waren heeft er zich een vervelend voorval plaatsgevonden. Ook hier is alcohol verboden. Een van de neefjes die als vertaler voor zijn tante (zij spreekt geen Engels) mee aan boord ging van haar gasten, kwam later het dorp in met een blikje bier dat hij zonder weten van de jachties had meegenomen/gestolen uit hun voorraad! Hij pochte hiermee en verdraaide het verhaal, dat hij het gekregen had! Niet leuk voor de jachties, maar uiteindelijk is de Fijier gestraft. Hij was reeds bekend als een kwajongen en heeft nu een contactverbod met de jachties! Ja, achter hun glimlach zijn ze toch niet altijd eerlijk...
We zijn blij dat we in Fulaga geraakt zijn en het kunnen bezoeken hebben, het is een unieke plaats die meer dan de moeite en de ankervergoeding waard is!
