zaterdag 2 december 2017

Dag 6: Frans Polynesië, Tuamotus: Rangiroa - Markiezen, Nuku Hiva

Donderdag, 30 november 12u tot vrijdag, 1 december ‘17, 6u30  (UTC -9u30 = -10u30 tijdsverschil met BE(UTC +1u)!) (Markiezen Archipel is 30’ verschil met Tahiti)

Resultaten na 18u:
Afgelegde afstand: 105NM
Gemiddelde snelheid: 5,8kn
Knopen wind: windmeter laat het afweten
Positie: 08º54’99S  140º05’87W

Eindresultaten:
Afgelegde afstand: 782NM
Aantal uren gevaren: 138u 
Gemiddelde snelheid: 5,6kn


Dolfijnentjes 🐬🐬🐬 komen de boel opvrolijken. Van alle kanten komen ze met tientallen aangezwommen. En natuurlijk heeft de ‘clown van de klas’ alweer de hoogste sprong! De spinnerdolfijntjes blijven komen en laten zich in de golven meevoeren.
15u: ‘land in zicht!’ Nuku Hiva. Daar willen we zijn, maar dat halen we niet voor het donker. 
De wind trekt aan, maar dan nog gaan we het niet halen voor het donker. 
En dan, wanneer we hem niet meer nodig hebben, is de langverwachte oostenwind er... we denken nog wat te kunnen lanterfanten tijdens de nacht, maar niks is waar... Zeilen, zeilen en nog eens zeilen, scherp aan de wind een helling van 25º en nog enkele keren overstag om ons tegen de stroming te verzetten. 
Pas tegen zonsopgang tellen we de laatste mijlen af. Van ver zien we reeds enkele boten liggen in de ankerbaai. En dan kunnen we de zeilen strijken en weer horizontaal bewegen. 
Tijdens het zoeken naar een ankerplaats, laat de ankerbediening het afweten! De ankerbak heeft tijdens zijn duikvluchten in de Oceaan met zijn 200kg aan ankerketting héél wat water opgeslorpt, hierdoor heeft het contact van de ankerbediening een uitgebreid bad genomen! Met wat contactspray, schuurborstel & ospho is het zo weer gefixt. De staaf, die het anker op zijn plaatst houdt, is door de turbulente tocht flink verbogen, nog even er op kloppen met een hamer en dan kunnen we eindelijk het anker droppen in ‘Taiohae Bay’ op Nuku Hiva in de Markiezen Archipel.
200NM extra hebben we gevaren om deze bestemming te bereiken! Deze trip was een ware SPORT ⛵️


Dag 5: Frans Polynesië, Tuamotus: Rangiroa - Markiezen

Woensdag, 29 november 12u tot donderdag, 30 november ‘17, 12u  (UTC -10u = -11u tijdsverschil met BE(UTC +1u)!) 

Resultaten na 24u:
Afgelegde afstand: 130NM
Gemiddelde snelheid: 5,4kn
Knopen wind: windmeter laat het afweten
Positie: 09º11’12S  140º51’27W
Koers: 036°

 De gunstige voorspelde oostenwind blijft uit, even is die er, maar slechts voor korte tijd, want enkele uren later wordt die reeds verstoord door squalls. Het is weer nacht en de ene na de andere teistert ons. De windshifts die er inzitten zijn ongunstig voor ons en duwen ons weer verder weg van onze eindbestemming... we willen géén noordoostenwind... we willen oostenwind, want onze bestemming ligt in het noordoosten! 
De zee zwelt aan en de golven bouwen op met overvloedig opspattend zoutwater als gevolg! Zo houden we ‘t NIET droog!!! 
Waar blijft die oostenwind?
Het is al langer duidelijk dat we nog een extra nachtje op zee gaan vertoeven, aangezien dag 6 bijna aanvangt. 

Ons respect voor de zeevaarders van vroeger groeit met de minuut! Zij hadden niet de moderne apparatuur van plotters, navigatiesystemen, windmeter, satteliettelefoon, enz... Te bedenken dat er nu nog op deze manier wordt gevaren door Polynesiërs met een ‘pirogue’, als eerbetoon aan hun voorouders. ‘Petje af’!

Even wat geschiedenis & meer over de ‘pirogue’ of ‘vlerkprauw’, de typisch Polynesische catamaran waarmee ze de Polynesische eilanden ontdekten en bevolkten en die als centraal symbool staat afgebeeld op de vlag van Frans Polynesië.
Met dank aan internet voor deze informatie:

KANO’S, CATAMARANS EN DE POLYNESISCHE VAARCULTUUR

Sinds de oertijd gebruikt de mens bootjes om zich te verplaatsen. Vervoer over water was sneller, gemakkelijker en minder zwaar dan over land. Culturen over de hele wereld raakten verweven met het water. Eén watercultuur is bijzonder opvallend. Duizenden jaren geleden maakten de volkeren van Oceanië de verre reizen over de meest gevaarlijke oceanen. Vanaf de dertiende eeuw bevolken ze bijna alle eilanden van de Stille Oceaan. Ze gebruikten hiervoor enkel kano’s en catamarans. De cultuur was - en is - mysterieus.
Melanesiërs, Polynesiërs en Micronesiërs zijn genetisch niet verwant. De laatste twee volkeren delen wel culturele kenmerken. De vaarcultuur is nergens zo verfijnd als bij de Polynesiërs. Deze trokken met hun bootjes oostwaarts. In de loop van de eeuwen zijn er zo honderdduizenden mensen gemigreerd. Hun cultuur is verspreid over talloze eilanden. Bij de Polynesische culturen lag de oorsprong van de Maori in Nieuw-Zeeland, dat tussen het jaar 500 en 1200 bevolkt raakte, evenals de oorspronkelijke bewoners van Hawaï, dit eiland werd bereikt in de vijfde eeuw.

Over de oceanen
De kanocultuur was bijzonder verfijnd. Het stelde de volkeren in staat om een groot deel van de eilanden van Oceanië te bevolken. Onderzoek naar patronen in het DNA van de Micronesiërs, Melanesiër en Polynesiërs ondersteunt de stelling dat allen oorspronkelijk afstammen van één enkel volk. De Polynesiërs verspreidden zich in de loop van de geschiedenis naar Paaseiland (dertiende eeuw) en Hawaï (vijfde eeuw). Duizenden kilometers werden afgelegd over de ruwe oceanen. Mogelijk ging men nog verder; speculaties spreken van bestemmingen zo ver als Amerika en Antarctica.

 Op de vlucht
Vele duizenden jaren geleden voeren de volkeren oostwaarts. Steeds maar weer verder; op de vlucht voor overbevolking, stamconflicten en dreigende honger. De leefbaarheid van kleine eilandjes en atols was beperkt. Zelfs de meest geringe klimaatsverandering kon een eiland en haar ecosysteem in gevaar brengen. Men ging de zee op, de sterke Westenwind bepaalde de richting.

Bijzondere navigators
Maar hoe vond de eenzame Polynesiër dan de weg? Een ingewikkelde en uitgekiende strategie was ontwikkeld. Overdag navigeerde men met de stand van de zon. ‘s Nachts gebruikte men de beweging van sterren als leidraad. Op een bepaald moment van de nacht stond een bepaalde ster op het noorden. Zeevaarders dienden de wisselende posities van de sterren te onthouden. Ook moest men een goed besef van tijd hebben: op nachtelijke vaartochten mocht een eenzame zeevaarder niet slapen.

Boten van bijna 20 meter
De levenslessen van navigatie, de geheimen van de zee en de mysteries van de wind werden doorgegeven aan vele generaties. Vermoedelijk werden kinderen vanaf jonge leeftijd klaargestoomd voor een leven op zee. Dit was niet zonder reden; ook zij gingen mee met de grote migraties. Hele families voeren op de bootjes. De grootste boten waren bijna 20 meter lang. Ze bestonden uit twee grote kano, verbonden door een stevige houten constructie; het waren dus ‘catamarans’. Deze boten hadden een zeil, maar werden waarschijnlijk voortbewogen met riemen. Er was voldoende ruimte voor een aantal gezinnen en een kleine veestapel. Er waren maar weinig voorraden; drinkwater werd opgevangen en voedsel werd uit de oceaan gevist. De navigatie werd vermoedelijk afgewisseld. Iedereen kwam aan de beurt.

Een geschikte nieuwe wereld
De Polynesiërs op weg naar Hawaï en Paaseiland wisten niet wat hun uiteindelijke bestemming zou gaan worden. Men wist ook niet óf de tocht een bestemming zou krijgen. Er was geen kennis over de gebieden die zij bevaarden. Het is verwonderlijk dat kleine, eenzame eilandjes als Paaseiland ontdekt zijn door een Polynesische vloot van kano’s. Wat dreef ze dan op zoek te gaan? Waarschijnlijk stopten de volkeren niet met varen voordat er een geschikte ‘nieuwe wereld’ gevonden was. Terugkeren had geen zin. Wel werden er voortdurende contacten onderhouden met de bekende eilanden.
Bio-geo-nauto-grafie
Er was veel kennis nodig van de zee om land te vinden. De zeevaarder moest de ogen open houden. Enkele zaken duidden op land: vliegende zeevogels, de vorming van wolken en de golven. De aanwezigheid van zeeleven kon duiden op ondiepe wateren. Het zou dan niet lang duren voordat het land in zicht zou komen.
Kennis van stam en schip
De bootjes waren bijzonder kwetsbaar. In de handen van een bekwame zeevaarder vormde dit geen probleem. De duurzaamheid was echter klein en veel bootjes moesten geproduceerd worden om te kunnen blijven reizen. Dit kostte veel hout. Waar de Oceaniërs aanvankelijk volledige boomstammen gebruikten in de bouw van hun bootjes werd men gedwongen om over te schakelen naar riet en losse takken. Deze noodbootjes waren kwetsbaarder dan de gebruikelijke bootjes. Op Paaseiland leidde dit vanaf de vijftiende eeuw tot isolatie. Door ontbossing verloor het eiland al het contact met de buitenwereld.

De cultuur stuurt
Kano’s en catamarans brachten de Polynesiërs ver. Het waren echter niet alleen de bootjes die het mogelijk maakte om verre oorden te bereiken. De bootjes lagen aan de oorsprong van een echte vaarcultuur. Deze cultuur was gebaseerd op kennis van de zee. Toch blijven deze grootse reizen bijzonder omdat ze meer vragen oproepen dan beantwoorden, ondanks al het wetenschappelijke onderzoek.

Er ontstond een Hawaïaans experiment om de volksverhuizingen van eeuwen geleden te re-ensceneren met een dubbele uitleggerkano, de “Hokule'a”. De kano is een replica van de boten die de Polynesiërs 3000 jaar geleden waarschijnlijk gebruikten om de eilandengroep in de Stille Oceaan te ontdekken en te bevolken. Polynesië bestaat uit zo'n duizend eilanden. In 1976 zeilden ze er eerst een jaar mee rond de Polynesische eilanden. De poging werd een succes: de pirogue zeilde 5370 km in 32 dagen zonder navigatie-instrumenten. Die wederingebruikname van de vlerkprauw door de Polynesiërs is een eerbetoon aan de zeetochten van hun voorouders en een herovering van hun identiteit.

Het experiment werd vergroot tot een wereldomzeiling. Na 3 jaar keerde “Hokule'a” terug in haar thuishaven in Honolulu, Hawaï, na een reis om de wereld. De kano vaarde zonder moderne navigatiesystemen rond de aarde om terug te keren in Honolulu.

Navigeren op de sterren
De bemanningsleden bepaalden hun koers met behulp van de sterren, de getijden, de wind, de golven, de soorten vogels en ander tekenen van de natuur. Zo navigeerde de kano ongeveer 74.000 kilometer, bezocht 23 landen en meer dan 150 havens. Ze zeilden zoals onze voorouders dat ook deden, doordat ze alles wat zij konden opnieuw onder de knie moesten krijgen!

Toch prachtig niet waar! Hier zitten wij dezelfde wateren te bevaren, maar dan met moderne apparatuur. 
In de Disney-animatiefilm Moana/Vaiana, komt deze geschiedenis en navigatie ook aan bod. En wij, wij hadden, enkele weken terug in Tahiti, zo’n mazel om toevallig een lift te krijgen van één van de 16 bemanningsleden van de allernieuwste ‘pirogue’: “Hikianalia” en deze met onze eigen ogen te mogen aanschouwen. Met open mond keken we naar de inkerving van de sterren op de vloer, niet wetende wat het juist allemaal voor hen betekend. We zitten nu met nog zoveel vragen en hopen ergens één van de pirogues te treffen op één van de eilanden, of een bemanningslid om nog meer te weten te komen over deze ‘unieke’ manier van varen.

Ondertussen hopen we op een gunstige windshift die reeds enkele dagen voorspelt is, maar uit blijft... het reëele bewijs dat de moderne technologie niet altijd beter is of betrouwbaar ;-)

Links i.v.m. de twee pirogues:

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Hōkūleʻa




Dag 4: Frans Polynesië, Tuamotus: Rangiroa - Markiezen

Dinsdag, 28 november 12u tot woensdag, 29 november ‘17, 12u  (UTC -10u = -11u tijdsverschil met BE(UTC +1u)!) 

Resultaten na 24u:
Afgelegde afstand: 155NM
Gemiddelde snelheid: 6,4kn
Knopen wind: windmeter laat het afweten
Positie: 10º51’86S  141º54’23W
Koers: 094°

Het is bewolkt maar met een waterig zonnetje houden we het droog. 
We missen een gunstige wind & stroming die ons recht naar ons doel sturen... 

Het lijkt wél of niet dichter bij de Markiezen Archipel geraken. Telkens we een slag maken, zet de stroming ons de andere kant uit... niet echt motiverend. De vijf dagen gaan er minstens zes worden! Ach ja, het leven aan boord gaat gewoon verder en er is eten genoeg 😜

Dag 3: Frans Polynesië, Tuamotus: Rangiroa - Markiezen

Maandag, 27 november 12u tot dinsdag, 28 november ‘17, 12u  (UTC -10u = -11u tijdsverschil met BE(UTC +1u)!) 

Resultaten na 24u:
Afgelegde afstand: 127NM
Gemiddelde snelheid: 5,2kn
Knopen wind: windmeter laat het afweten
Positie: 10º26’47S  144º06’95W
Koers: 139°

De windmeter laat het weer afweten! Voor de zoveelste keer. Hij is net nog nagekeken en ingespoten. Is vocht het probleem? Enkele squalls zijn reeds over ons heen gegaan. Over het algemeen is het zonnig en droog. 
Net voor zonsondergang gaat de vislijn aan het rollen: beet! Een tonijn, njammie.
‘s Nachts verschijnt er een militair schip en drie helikopters op de AIS. Ze blijven in de buurt. Enkele uren later zien we een lichtje, maar geen AIS. Wat voor boot is het?! Zoeken ze hem?!
Om 2u zit mijn wacht er op en wordt the Captain meteen omsingeld door meerdere squalls, met behulp van de radar probeert hij ze te ontwijken. Maar, het worden er meer, meer en nog meer... Wind, regen, niks meer, telkens weer opnieuw: zeilen reven, vergroten, reven,... Tot 9u houdt het spelletje aan! Pas dan wordt het droger en kan hij bekomen. Het voordeel is dat we gratis enkele keren zoetwater-regen-douches over ons heen kregen en nu alle natte kleding kunnen laten drogen 🌥

Op de plotter toont onze track heel wat kronkels. Tja de ideale koerslijn kunnen we niet maken onder deze weersomstandigheden.

Dag 2: Frans Polynesië, Tuamotus: Rangiroa - Markiezen

Zondag, 26 november, 12u tot maandag, 27 november ’17 12u (UTC -10u = -11u tijdsverschil met BE(UTC +1u)!) 

Resultaten na 24u:
Afgelegde afstand: 133NM
Gemiddelde snelheid: 5,5kn
Knopen wind: 17kn
Positie: 11º25’15S  145º09’61W
Koers: 005°

Ondertussen zijn onze ritmes aangepast op de kadans van onze dame op bewegingen van de zeedeining & golven. 
De vislijn wordt uitgerold en de luwte van de laatste atollen verdwijnen.  
Hogere golven omringen ons. 
Plots verschijnt er een AIS-signaal van een boot op de plotter: een cargo op weg naar Markiezen.
Ja, leest het goed: AIS! Nog steeds doet ie het, alsook de koerslijn! Hebben de vele inspanningen, zoekwerk en vervangingen eindelijk wat opgeleverd. Duimen maar dat het zo blijft! We zijn blij dat het weer werkt, fijn om te kunnen zien wat er in je buurt vaart.
Voor zonsondergang wordt de vislijn weer opgerold en merken we dat het aas er niet meer aanhangt... Tja, wie weet hoe lang onze flubber reeds gestolen is?! Onmogelijk om zo wat lekkers te vangen.
Elke nacht groeit de maan een stukje en houdt ze ons net iets langer gezelschap en voor we het weten breekt de dag weer aan.



Dag 1: Frans Polynesië, Tuamotus: Rangiroa - Markiezen

Zaterdag, 25 november, 12u tot zondag, 26 november ‘17, 12u  (UTC -10u = -11u tijdsverschil met BE(UTC +1u)!) 

Resultaten na 24u:
Afgelegde afstand: 134NM
Gemiddelde snelheid: 5,5kn
Knopen wind: 16kn
Positie: 13º20’67S  146º31’15W
Koers: 007°

Iedereen is er klaar voor, zelfs Selfie (Hydrovaan/windvaansturing) & George (stuurautomaat) zijn paraat voor de af te leggen 600 nautische mijlen. Geschat op ongeveer vijf dagen varen. De windrichting is niet ideaal. We zullen tegen de wind en stroming invaren! De ideale windrichting kan nog weken op zich laten wachten of zelfs niet komen, omdat de heersende winden hier deze periode uit het noordoosten komen en wij die kant uit moeten of beter gezegd: ‘willen’!
De Tiputa pas ziet er rustig uit en met twee knopen mee verlaten we Rangiroa. Buiten het atol rollen schuimende golven onder ons door met spelende dolfijnen en golfsurfers langszij. Enkele dolfijnen geven ons een plezierige uitgeleide...
De kotterfok wordt gezet en al snel weer gestreken. Er is minder wind dan voorspelt, het voorzeil mag voor wat extra snelheid zorgen.
De ‘aan-de-windse-koers, is door zijn hellingsgraad niet de meest comfortabele koers en dus ook niet mijn favoriete. Het vraagt weer heel wat evenwichtstraining & benenwerk om recht te blijven staan, laat staan deftig te koken of eender wat te doen! De golven zijn slechts een meter hoog, maar beuken hard op onze dame in. Ze krijgt zware klappen te verduren en lijkt wél een duikboot wanneer ze met haar punt een golf in duikt en een harde bonk produceert. Ze siddert & beeft en dan glijdt ze weer elegant verder. Liters zoutwater stromen over haar heen en hier en daar vinden enkele druppels hun weg naar binnen... in de voorkajuit worden dingen nat en proberen we met handdoeken alles te beschermen!
De avond breekt al snel aan en sikkeltje maan & sterren houden ons gezelschap. Om middernacht laat de maan ons reeds in de steek.
Voor the Captain is het weer een hele aanpassing om in het wacht- & rustritme te komen... de geproduceerde geluiden zorgen voor te veel afleiding...

Al vroeg kondigt het eerste daglicht zich aan en proberen we wat te lezen, koken, eten, & rusten.

Frans Polynesië: Tuamotus, Rangiroa

Dinsdag, 21 - Zaterdag, 25 november ‘17 (UTC -10u = -11u tijdsverschil met BE(UTC +1u)!) 

Door de grootte van de omliggende lagune van 80 bij 32 km, is “Rangiroa” de tweede grootste atol in de wereld (na ‘Kwajalein’ in Micronesië), Tahiti past er helemaal in! Toch is de maximumdiepte van de binnenzee/lagoon slechts 35 meter. De oppervlakte van 170km2 is immens! 
In de 10e eeuw kwamen de eerste Polynesiërs naar Rangiroa.
Op 18 april 1616 werd het atol ontdekt door de ontdekkingsreiziger Jacob le Maire. De eerste Europese bewoners vestigden zich er in 1851.
Slechts 2 van de 418 eilanden (=motu’s) worden bewoond: Avaturo & Tiputa. Ongeveer 3300 mensen wonen verspreid over deze twee dorpen/motu’s.
Rangiroa heeft een bijzondere onderwaterwereld, een duikmekka dat veel toeristen aantrekt. Verder worden er parels, oesters, honing en zelfs witte (zoete&droge) & roze wijn geproduceerd. 
Het is de enige koraalwijn op de wereld die op 20hectare harde droge koraalbodem wordt geproduceerd, volgens het principe van de biodynamische agricultuur. Over een bezoek of proeverij aan de wijngaard, vinden we niks. Hij is wél te vinden en te koop in de supermarkten, maar met 36US$/fles is die niet goedkoop... net iets te duur om hem uit te proberen, ook als is die uniek in de wereld!
Meer info:

www.vindethaiti.pf

Vanop de ankerplaats hebben we een mooi zicht op het ‘Kia Ora Resort & Spa’. We dinghieën naar de andere kant van de pas, naar het dorp Tiputa, op zoek naar wat WiFi, maar die vinden we uiteindelijk aan het havenkommetje vlakbij de ankerplaats aan onze kant van de motu, bij  Snack ‘Puna’ (niet de beste en snelste, maar beter iets, dan niets).
Morgen plannen we om naar de ‘Blue Lagoon’ te varen, 17mijl verder het atol in. Om al enkele mijlen te winnen varen we voor het donker nog terug naar de Avaturo pas, waar we tussen honderden bommies, visnetten -stokken een plekje voor de nacht vinden. Met de snorkel wordt de ligging van het anker gecheckt: deze ligt nogal dicht bij enkele bommies, een waar obstakel, het ophalen zal morgen een uitdaging worden. Hopelijk helpen de drijvende visboeien aan de ankerketting om de ketting vrij te houden van deze natuurlijke patattas in allerlei grillige vormen.
Het is zo stil om ons heen: geen wind of andere geluiden, we zijn alleen...met een prachtige sterrenhemel.
De volgende ochtend beginnen we al vroeg met het ophalen van de ankerketting, het verloopt goed, zonder enig obstakel te raken. Oef!
Klaar voor een mooie zeiltocht in de rustige lagoon. We volgen de roze koerslijn die de plotter weergeeft, er buiten zien we enkele koraalvelden, visboeien en -stokken. 
Plots merkt the Captain dat één van de zeillaten in het grootzeil er uithangt. Onder zeil trek ik hem de mast in! Al snel is het euvel verholpen en staat hij weer met zijn twee voeten op het dek. Zo makkelijk gaat dat, als de wind & golven het toelaten! Enkele dagen geleden, net voor we de pas van Tikehau bereikten, werd er een loszittende velcro van het voorzeil genaaid, alsook onder  zeil.
Het is heerlijk zeilen zo, we lijken wél op een meer in Nederland, maar dan wél één met een zeeschildpad en haai die onze weg kruisen.
Reeds van ver zien we de felle kleuren van de lagoon in de lagoon = “Lagoon Bleu of Blue Lagoon”. De wind is toegenomen en windgolven bouwen hier op.
Achter een rif ziet het water er rustiger uit, met een nauwlettende ‘eyeball navigation’ proberen we ons een weg te banen en een ankerplaats te zoeken in het dichtbegroeide bommies-veld. Ik zie geen enkele gunstige spot en voel er niks voor om tussen al die patattas te gaan ankeren. Ze komen in allerlei formaten voor: hoge & lage, dikke & dunne, grote & kleine... Zensation wordt het rif weer uitgevaren en even verderop droppen we het anker in 14m diepte, waar we de bodem en dus ook de bommies niet kunnen zien... op hoop van... de visboeien moeten helpen om onze ankerketting te vrijwaren.
Op de weg naar de lagoon, wordt ons Dinghietje achtervolgt en omsingeld door zwarte puntrifhaaien. Geen één of twee, maar zeker 20 of meer! Ze laten zich niet afschrikken, ook niet wanneer we de bijboot door het ondiepe stuk, met onze voeten & benen tussen hen door, op het droge leggen.
‘Lagoon Bleu’ Wauw... wat een prachtige kleuren. Blauw in alle tinten die je maar kan bedenken. Het is groot en natuurlijke ondiepe zwembaden worden gevormd door een lijn van motu’s en koraalrif die een lagoon in een lagoon vormen. Deze oogverblindende natuurpracht hebben we voor ons alleen... met enkele vissen, vogels & nieuwsgierige haaien. De twee bootjes met toeristen zijn net vertrokken. Op enkele motu’s staan hutjes met BBQ’s, picknicktafels en ligstoelen, die door hen enkele uren per dag in beslag genomen worden. Langs de ondiepte en koraal banen we op onze waterschoenen een weg van de ene naar de andere motu, tussen honderden zeekomkommers en klein kleurrijk koraal die net met hun kopje boven de waterlijn uitkomen. De lagoon is te ondiep om te snorkelen, maar we kunnen de bewoners zo zien in het kristalhelder water. 
Onze bijboot krijgt een uittocht met weer héél wat haaien. Door hun kleur onder de waterlijn, lijken het allemaal koraalbommies.
Zensation wipt op en neer in de hoger wordende windgolven. Het moment om de zelfgemaakte ‘Flopperstopper’ uit te testen. De giek wordt buitenboord gezet en daaraan wordt de Flopperstopper gehangen. Euh... hij gaat niet echt onder. Het materiaal heeft te veel drijfvermogen en de gewichten zijn te licht! Als extra gewicht wordt het bijbootanker inclusief ankerketting eraan bevestigd. Meteen voelen we een verschil: het werkt! Yeah! Alleen nog even een andere oplossing qua balast bedenken. Zensation met haar anti-schommelbegeleider bezorgt ons een fijne nachtrust.
Met een klein hartje halen we de volgende morgen het anker op... zonder problemen. Altijd weer een opluchting met al die onderwater-klauwen! En zeker als er niet direkt hulp in de buurt aanwezig is.
Een fijne zeiltocht brengt ons weer tot aan de eerste ankerplaats voor het resort. Door onze aan-de-windse-koers, varen we net buiten de aangegeven ‘roze’ koerslijn en is het hier & daar uitwijken voor enkele visboeien.
Het plotter-probleem blijft knagen en the Capatain blijft dagelijks zoeken naar mogelijke oorzaken & oplossingen. De grote en kleine plotter worden van kuip(buiten) naar navigatiebord(binnen) gewisseld. Maar na enkele minuten geeft ook de kleine het tutuut-signaal. Het zit hem dus niet in de plotters zelf. De bakskist wordt volledig uitgeladen en hij wringt zich in de onmogelijkste posities om alle elektrische bedradingen af te koppelen, uit te meten, in te spuiten tegen corrosie en weer aan te sluiten. Geen verschil! Het T-vormige verbindingsstuk achter de plotter in de kuip, vertoont corrosie en wordt vervangen door een nieuwe. De eerst volgende uren blijft AIS aanwezig en het getuut blijft uit... Is dit de boosdoener?! Is het probleem opgelost? Duimen maar!
Snorkelen voor de pas van Tiputa bij motu ‘Nuhi Nuhi’, beter bekend als ‘het aquarium’. Nou, de naam overdrijft niet! Sparein-helder water, vele honderden vissen, enkele haaien en kleurrijk koraal. Een groep van honderden vissen hangen samen en lijken wel een koraalbom. Duikers zwemmen onder ons door en hun luchtbellen omsingelen ons, haaien zwemmen langs, moerenen openen hun bek en we spotten zelfs een grijze haai...brrr...🦈
Wat is de onderwaterwereld hier mooi, tot nu toe is dit de knapste snorkelplaats, die we tot nu toe gezien hebben, in Frans Polynesië qua vis & koraal.
De timing voor een dinghydrift in de pas zit niet goed, het is te laat op de dag en dus niet goed qua lichtinval. Dit zal voor een andere pas en een andere keer zijn.
In de oven van Zensation staat een taart te rijzen en verspreidt heerlijk geuren voor het verjaardagsfeestje van de buurvrouw. Hieperdepieperdepiep... Hoera!

De volgende dag is het zover. Nog enkele verse baguettes en groenten & fruit kopen en dan anker op richting de Markiezen archipel.