Woensdag, 12 - woensdag, 19 september ‘18
(UTC +13u = +11u tijdsverschil met BE(=UTC +2u)!)
The Kingdom of Tonga of Pule'anga Fakatu'l 'o Tonga (=in het
Tongaans)
Het uit 177 eilanden bestaande Tonga in Polynesië beslaat
700 000 km² van de Grote Oceaan, en ligt circa 700 km ten
zuidoosten van Fiji en circa 2000 km ten noordoosten van Nieuw-Zeeland.
Slechts 36 van de eilanden daarvan zijn permanent bewoond.
De 177 eilanden behoren tot diverse eilandengroepen, van
noord naar zuid: ‘Niuas, Vava'u, Ha'apai en Tongatapu & ‘Eua’. Koning George Tupou I voegde de
groepen samen tot ‘Tonga’ in 1875. De hoofdstad ligt op het meest zuidelijke
eiland Tongatapu en wij bevinden ons op het meest noordelijke, nml.:
‘Niuatoputapu’ in de Niuas groep.
De ongeveer 100000 bewoners bestaat voor 99% uit
Polynesiërs. Een niet onaanzienlijk deel woont als gevolg van het ontbreken van
werkgelegenheid in het buitenland, zoals bv.: fruitplukken in Nieuw Zeeland
voor enkele maanden als tijdelijk werkkracht . Het Tongaans en het Engels zijn
de officiële talen. Religie wordt hier ook in een hoog vaandel gedragen,
driekwart van de bevolking is protestant (methodistisch), de rest is katholiek
of anglicaans.
Tonga bevindt zich op de oostelijke kant van de
‘Indisch-Australische’ plaat, waar de Pacific tectonische platen onderschuiven
vanuit het oosten en zo de ‘Tonga Trench’ creëert. Deze 2000km lange oceaanvallei strekt zich uit van Tonga tot
Nieuw Zeeland en is één van de diepste ter wereld. Als de Mount Everest in het
diepste deel van de ‘Tonga Trench’ zou geplaatst worden, dan nog zou er meer
dan 2km water boven de top aanwezig zijn! ‘Tonga’ beweegt jaarlijks 20mm naar
het zuidoosten (geologisch gezien is dat heel wat!). Dit betekent dat de regio
een gevoelig gebied is voor aardbevingen & vulkanische activiteiten.
‘Niutoputapu’, onder de cruisers: ‘New Patatoes’ genoemd
vanwege de onuitspreekbare Tongaanse naam, Hi, Hi, Hi,... Na lang oefenen lukt
het ons zonder dubbelgeslagen tong om het een beetje verstaanbaar uit te
spreken ;-). We dagen jullie uit om het ook te proberen!
‘Niutoputapu’ was het eerste Tongaanse eiland dat ontdekt
werd door de Europeanen, nml.: de Nederlandse ontdekkingsreizigers Willem
Cornelisz Schouten & Jacob le Maire in het jaar 1616. Het aantal
bezoekers/toeristen in the Niuas groep is te negeren. Dit is omwille van de
moeilijke bereikbaar en geen verblijfsfaciliteiten. De enkele vliegtuigen of
bevoorradingsschepen die hier om de paar weken/maanden komen hebben geen vast
schema of worden meerdere malen geannuleerd. Het enige resort op het eiland
werd in 2009 verwoest door een tsunami. We boffen met ons eigen betrouwbaar
vervoermiddel en privé-logement van ons dobberend varend huisje.
Reeds de hele middag & namiddag proberen we via VHF de
autoriteiten op te roepen, geen respons... The Captain dinghiet iets over 15u
naar de steiger op zoek naar het gebouw van de douane, die op onze kaart als
‘customs chad’ aangeduid staat. Het gebouw ziet er een beetje verwoest uit en
volgens enkele locals bevindt het nieuwe gebouw zich in dorp nummer 2. We
liggen voor anker in dorp nummer één: ‘Falehau’.
Dat zal dus voor morgen zijn... tijd voor een verdiend
aperitiefje na onze tocht.
De volgende ochtend proberen we weer op te roepen, maar er
is nog steeds geen reactie op de VHF! Er zit niks anders op dan maar de
quarantaine regels te breken en aan land te gaan, op zoek naar de customs
Office in ‘dorp nummer twee’: ‘Vaipoa’.
Het is een eindje wandelen en de hitte & de zon zijn op
het vroege uur reeds sterk aanwezig. Iedereen die we tegenkomen zwaait, geven
je een ‘big smile’ met gouden tanden, zeggen gedag of stoppen en vragen waar je
heen gaat. Een jonge man geeft ons een lift voor de laatste 100m, de andere
chauffeurs reden de andere richting uit ;-). Een aantal kleine houten
gebouwtjes staan in een rij tegen elkaar. Wanneer we eindelijk het juiste
kantoor/gebouw vinden, worden we hartelijk ontvangen door Ou, de dame van
immigratie & douane.
Ze wisten wél dat er een boot was toegekomen, maar niet dat
die ingeklaard moest worden. De vissers aan het dok konden niet zien of er een
gele vlag in ons wand hing. Nou, onze gele/quarantaine vlag wappert nochtans
duidelijk! Ou verteld ons dat de inklaarprocedure aan boord moet gebeuren en ze
daarbij ook haar collega’s van gezondheid & quarantaine moet inschakelen.
Ze probeert hen telefonisch te contacteren. Ondertussen kunnen we bij de buren,
nml. de bank, in een ander schuurtje, geld wisselen. Amerikaanse Dollars voor
Tonga Pa’Anga of Tongan Dollars, TOP, zoals ze hun valuta noemen (zie * voor
meer info).
Ou krijgt haar collega’s niet te pakken. Ze vraagt ons in
haar wagentje te stappen en rijdt met ons even langs de quarantaine man, Edu.
Hij is druk bezig in zijn tuin. Na lunchtijd heeft hij wél even tijd om naar de
boot te komen.
Ou, de lieve dame van douane & immigratie stopt nog even
bij de telecom provider ‘TCC’ (= Tonga Communications Corporation). Hier kunnen
we een simkaart met data kopen. Het heeft wat voeten in de aarde voor een jonge
heer, die de providerdame, Tiu, ter hulp schiet, met onze smartphone verbinding
kan maken en als hotspot te kunnen gebruiken voor onze andere toestellen.
Ik kom te weten dat ik mijn bloem weer achter mijn linkse
oor mag steken, hi, hi, hi,... Weer zoals we gewoon zijn van in Frans
Polynesië.
Ou zet ons af bij de steiger en zegt ons dat ze na de lunch,
om 13u30 komen. We zien nog twee boten toekomen, oei de ambtenaren gaan het nog
druk krijgen!
Een van de boten, zijn onze vrienden (Aloha) die net voor
onze aankomst gisteren vertrokken waren naar de Vava’u eilandengroep. Doordat
ze tegen de wind & golven moesten inboksen, hebben ze beslist om terug te
keren. De andere is een nieuwe boot en moet ook ingeklaard worden. We zien Ou’s
wagen om 13u30 het dok oprijden, enige tijd later rijdt ze weer weg! Pas om
14u30 zien we ze weer verschijnen en claxonneren = het teken dat the Captain ze
met de dinghy moet ophalen. Eindelijk, 27u na aankomst kan de inklaarprocedure
van start gaan. Ze zijn alle drie relaxed en praten wat, terwijl we de nodige
documenten invullen. Edu, quarantaine beambte, vraagt om een biertje of rum.
Voor het eerst doet the Captain teken dat ik Edu een biertje mag geven. Ou
& Johnny, van gezondheid, drinken een sapje. De koekjes laten ze allen
smaken. Ondertussen spelen ze met hun smartphone, zetten een muziekje op en
lachen om hun Tongaanse grappen. Ons gele boekje met inentingen leggen we aan
Johnny voor. Hij bekijkt het alsof hij zoiets voor het eerst in zijn handen
krijgt en hij niet weet wat het is... ‘Ok’ zegt hij, neemt nog een hap van een
koekje en zegt: ‘Lekkere koekjes’. Smartphone & internet het opent ook voor
hen de wereld! Zo grappig dat hij het zei, ha, ha, ha.
Edu & Johnny vragen of ze even mogen rondkijken in onze
‘mooie’ boot. Ze trekken wat kastjes open en krijgen ze niet meer op slot,
willen de groenten & fruit zien en vinden gelukkig niet Captain’s flessen
rum, die we zogezegd NIET hebben... ‘klaar is Kees’. Na nog wat gepraat en een
hele doos koekjes, twee biertjes, fles sap en wat Tongaanse Dollars armer,
krijgen we ze eindelijk zover dat ze hun gezelligheid gaan delen met de buren.
Edu belooft ons allen morgen op eilandtoer te nemen en maakt
een afspraak met ons.
‘s morgens arriveert er nog een bevriende boot, ik bel voor
hen Ou en zij trommelt haar collega’s op. Onze vrienden worden eerst
ingeklaard, waarna we met zijn allen in de pick-up van Edu springen. Hij
ontpopt zich tot een uitstekende gids en fotomodel, hij poseert maar wat graag
voor onze camera’s. We komen meer te weten over hun Cultuur, tradities,
groeiende gewassen en de stappen van de bandanusbladeren waarmee de dames
prachtige matten en dergelijke weven. We stoppen bij verschillende dames om het
stappenplan te zien. Het is tijdrovend & arbeidsintensief! (Zie * voor meer
uitleg). Hun werken worden vooral verkocht op het hoofdeiland, ‘Tongatapu’, die
met het vrachtschip naar daar verscheept worden. We aanschouwen de prachtige
werken die door de bevolking gedragen wordt om hun lende boven hun kledij.
Edu stopt bij zijn plantage en geeft ons een kam bananen
& een hele boel papaya’s. Lekker! We brengen een bezoek aan de vruchtbare
verzorgde groententuin van Rasberry met: sla, tomaten (nog niet rijp), komkommer,
wortelen & pepers.
Onderweg zien we velden met taro, tapioca, kava,
broodvrucht-, mango- & appelsienbomen. De twee laatsten zijn jammergenoeg
nog niet rijp.
Het eiland en de bevolking heeft het zwaar te verduren gehad
toen het in 2009 getroffen werd door een tsunami: 9 mensen dood, veel huizen
& hotel weggeveegd, plantages & lagoon verwoest... De voorlopige
woningen bevallen de bewoners en de meesten willen aan de lagoonkant blijven
wonen, i.p.v. het veiligere hoger gelegen gebied op te zoeken, dat de regering
voorstelt. Edu nodigt ons allen uit voor een ‘Tongan feasts’ op de motu
‘Hakautu’utu’u’, met de andere ambtenaren: Ou & Johnny. Voor een 20 TOP
p.p. (±7,50€) krijgen we een geroosterd varken met lokale gerechten, zelf
zorgen we voor de drankvoorzieningen en een gerecht om te delen. Dat zien de
crew van de vier boten wél zitten. Zensation vaart het stukje door de lagoon en
ankert voor de motu, de anderen dinghieën tegen de windgolven in er naar toe.
De drie ambtenaren hebben nog enkele locale mensen mee om te
helpen bij het roosteren van het varken. Om de beurt draaien we aan de stok,
waar het varken aan hangt, zodat z’n korstje gelijkmatig knapperig wordt boven
het vuur. Op geweven palmbladeren worden de gerechten geschikt: tapioca,
palusami, rijst, kokoskrabben (onze favoriet), het varken, pastasalade,
groenten-salade, fruitsalade, cake,... Het knapperige velletje van het varken
is een echte delicatesse volgens de locals en de krakerige vetstukken worden
rijkelijk aangeboden. We smullen & genieten, de locals drinken... en
drinken... en dansen. De sfeer zit erin, maar de drank eist zijn tol, de
hoeveelheid & tempo is niet te stoppen bij de locals, o...ooooo!!! Ze zijn
de alcohol duidelijk niet de baas en vragen steeds om MEER!
Voor het donker wordt het feestje beëindigd en proberen onze
bevriende zeilers de locals veilig aan land te begeleiden. We genieten de
volgende dagen van ons privé-motu en het mooie zandstrand. Het water in de
lagoon is te wild en het water troebel door de wind, dus jammergenoeg geen
snorkeluitstapjes. Wél zien we buiten het rif de spetters & fonteinen van
de walvissen. Het weer, vooral de golven, laten het niet toe om de pas buiten
te varen met de bijboot, spijtig, het blijft bij het observeren van deze dieren
vanuit de verte. Ondertussen wordt er volop geschuurd en vernist aan boord, zo
worden de kajuitingang & laatste traptreden vernist en voorzien van nieuwe
anti-slip.
We verkassen Zensation weer naar de ankerplaats voor het
dorp en maken een wandeling naar ‘Hihifu’, dorp nummer 3, waar we met laag
water naar het eiland ‘Hunganga’ kunnen stappen, waar het voormalige resort
was. We zijn net te laat voor laag water en verkennen verder de lagoon, waar we
een mega groot natuurlijk zwembad aantreffen met heerlijk warm ondiep water en
prachtige zandstranden, ideale afkoeling. Jack & Monique (Aloha) maken
foto’s & video’s met hun drone van dit paradijselijk romantisch plekje. In
de ‘Niutoua Spring’ spoelen we ons zoutkorrels af in de natuurlijke frisse
zoetwater bron.
Voor ons vertrek uit ‘Niutoputapu’ krijgen we bezoek van Tiu
(de TCC-dame) & haar dochter Ite op bezoek. Ze heeft een pakketje voor ons
om mee te nemen & af te leveren in Neiafu in de Vava’u Groep, onze volgende
bestemming. We krijgen verse papaya’s, mango’s & bananen van haar in ruil
en twee paar prachtige handgemaakte oorbelllen. We ruilen met wat droge
voedingsmiddelen en keukengerei. Ook Edu geeft ons na een bezoek aan de
overbuurman zijn groentetuin nog een broodvrucht & bananen mee.
De ochtend van vertek krijgen we telefoon van Ou, met de
vraag of Aloha (catamaran) en/of wij enkele passagiers kunnen meenemen,
aangezien het vliegtuig geannuleerd is. Na bespreking met de anderen, besluiten
we dit niet te doen, omwille van de weercondities: veel wind & hoge golven,
en de verantwoordelijkheid. Jammer, maar met onervaren mensen een nachttocht
van minimum 12u aangaan, is niet zomaar een plezier uitstapje naar Disneyworld!
Meer info:
*Geld:
Eén euro is ±2,70
TOP= Tongaanse Pa’Anga. De Tongaanse Pa’Anga of Dollar door de locals genoemd
bestaat uit biljetten van 2, 5, 10, 20, 50 & 100 Pa’Anga en geldstukken van
1 Pa’Anga, 5, 10, 20 en 50 centimes.
*Betalen inklaren:
Gezondheid: 100 TOP
Quarantaine: 25 TOP
Douane: 6 TOP
*De geweven pandanus matten noemen ze ‘ta’ovala’ en dragen
ze rond hun middel. De vrouwen dragen ook vaak een ‘kiekie’, dit is een
decoratieve heupband /riem met stroken geweven stukken pandanus, wol, gedroogde
hibiscus, enz... een traditionele macramé overrok. Vooral tijdens ceremonies
& huwelijken werd dit gedragen, nu draagt het dagelijks een extraatje toe
aan de klederdracht.
Mannen dragen onder hun ‘ta’ovala’ vaak een wikkelrok,
‘tupenu’ genoemd (= ‘Le faitaga’ in
Samoa). De vrouwen dragen een enkellange rok, ‘vala’, met een tuniek, ‘kofu’.
Stappen van de pandanusmatten/-creaties:
•bladeren oogsten
•koken
•de bladeren ontvellen en ontdoen van de harde kern
•weken & bleken in de lagoon voor een week
•drogen op een waslijn in de zon
•weven tot matten, manden, juwelen, placemats,
pattenonderzetters of andere accessoires
•uitvoeren & verkopen
*Fact:
In februari 2018 werd Tonga getroffen door tropische cycloon
Gita.
*Enkele Tongaanse woorden:
malo e lelei: Hallo, goede dag
malo: dank je, goed
malo 'aupito: hartelijk bedankt
mou nofo a e: tot ziens (tegen verscheidene personen die
blijven)
mou o a e: tot ziens (tegen verscheidene personen die weg
gaan)
nofo a e: tot ziens (tegen de persoon die blijft)
'alu a e: tot ziens (tegen de persoon die gaat)
‘ofa atu: Proost
*De vlag van Tonga was tot 1866 identiek aan de vlag van het
Rode Kruis, maar om verwarring te voorkomen werd de huidige vlag in gebruik
genomen. Het duurde tot 1875 voordat de huidige vlag officieel werd aangenomen,
op 4 november 1875. Zij bestaat uit een rood veld met een wit kanton dat een
rood kruis bevat. Volgens clausule 75 van de grondwet van Tonga mag de vlag
nooit (meer) veranderd worden.
