Woensdag, 25 september ‘18 (UTC +13u = +11u tijdsverschil met
BE(=UTC +2u)!)
Walvissafari
‘Swimming with whales’ is op de meeste plaatsen in de wereld
verboden.
Een bijzondere ervaring die je kan opdoen hier in Tonga, in
de eilandengroepen ‘Vava'u’ &
‘Ha’apai’, is ‘snorkelen’ met bultrugwalvissen. De wereld toplocatie volgens
internet. Tonga is een belangrijke broedplaats & kraamkamer voor de
bultrugwalvissen (humpback whales(Engels)). Je kan ze hier hun kalven zien
opvoeden in het kalme, door de riffen beschermde, water en het paringsritueel
bekijken. Van juni tot november heb je de grootste kans dat je er een paar
tegenkomt tijdens het varen. Vanuit een duikschool op Vava'u ga je met een boot
het water op en van daaruit ga je snorkelen en kun je de prachtige
onderwaterwereld en de walvissen zien. De walvissen blijven wilde dieren, dus
er bestaat een kans dat ze niet bij je blijven en doorzwemmen, of dat je er net
geen tegenkomt, of de trip niet doorgaat wegens slecht weer. Aan deze
commerciële trip hangt een prijzig prijskaartje.
Doen we het of niet? Het is een droom, een van die dingen
die op onze ‘wensenlijst’ staat... vorig jaar zagen we het reeds mensen doen in
Frans Polynesië: Tahiti & Mo’orea. Een bevriende zeiler die als gids
walvistoers in Hawaï deed (enkel spotten vanuit de boot), haalt ons over de
streep. Tonga is één van de slechts drie plekken op de wereld (voor zover wij
weten), waar zwemmen met deze dieren is toegestaan.
Bultrugwalvissen komen in alle oceanen voor. In de lente,
zomer en herfst zijn ze te vinden rond de poolgebieden waar ze zich voeden. In
de winter trekken ze naar de warmere gebieden rond de evenaar om te paren en te
baren in warmere ondiepere wateren. Het bijzondere is dat ze elk jaar dezelfde
route volgen en steeds terugkeren naar de plek waar ze zijn geboren.
‘The Whales of Tonga’
Vanaf juni/juli arriveren er verscheidende in Tonga van hun
zomerse voedingsgebieden in Antarctica. Ze spenderen de winter in Tonga, om te
baren & paren voor ze terugkeren in oktober/november. De jaarlijkse migratie is nodig omdat er
slechts weinig eten is voor de walvissen in de Tongaanse wateren, maar het kalf
heeft behoefte aan warm water om te overleven, omdat ze weinig lichaamsvet
hebben bij hun geboorte en hierdoor nog niet bestand zijn tegen koude.
Bij de geboorte weegt een ‘baby-walvis’ ongeveer een ton en
is 4m groot! Terwijl moeder groter is dan Zensation (14 meter)! (Vrouwtjes zijn
groter dan de mannetjes). Het enorme beest heeft al 6 maanden niet gegeten,
sinds haar vertrek van de Antarctische wateren tot hier (duizenden kilometers)
teert ze op de dikke laag blubbervet. En dat terwijl haar kalf zo’n 500 liter
melk per dag drinkt en het ongeveer 45kg per dag bijkomt. Voor hun voeding zijn
ze volledig afhankelijk van de moedermelk. Tegen het einde van het seizoen, zal
een voedende moeder ongeveer 25% van haar lichaamsgewicht verloren hebben,
omdat ze tijdens het voederen niet eet en de Tongaanse wateren niet het juiste
voedsel voor hen bevat. Van de moment dat het kalf sterk genoeg is, zwemmen ze
naar hun zomerse thuis, duizenden kilometers zuid en beginnen ze zich te goed
te doen aan enorme hoeveelheden (1-2 ton/dag) plankton, ‘krill’ genoemd, om
weer aan te vetten.
Een zwangerschap duurt 12 maanden, net lang genoeg voor de
moeder om aan een bepaalt gewicht te bekomen in Antarctica om een kind te baren
& te voeden in Tonga. Na de geboorte van het kalf is het de beurt aan de
mannetjes om met de moeder te paren. De mannen uiten zich via unieke klanken
& gezang, hun zinnen zouden volgens studies ritmische lettergrepen
bevatten. De laagste tonen kunnen tot 185 decibels bereiken en tot 100km over
de oceaan dragen! Hun opvoering kan uren duren.
Tijdens dit paringsritueel zie je een bultrugwalvis
springen: ‘breaching’ genoemd. Impressionant & spectaculair om een
mannetje, van minimum 11m, te zien oprijzen uit de zee, met vijf meter lange
flapperende vinnen naast zijn kolossale lichaam, om dan op zijn zij het water
in te plonsen!
Een moeder die haar kalf begeleidt is ook een prachtig
emotioneel zicht. De Zuidelijke bultrugwalvissen hebben een karakteristiek
witte buik en witte lijn op hun zijvinnen, helemaal anders dan de zwarte soort
van het noorden. En elke individu bultrugwalvissen heeft een eigen uniek
patroon en staart karteling.
De bultrugwalvissen geven de voorkeur aan ondieper water
dicht tegen de kust en zijn vaak nieuwsgierig naar de mensen, deze karaktertrek
heeft in het verleden in hun nadeel gespeeld. In de 19de Eeuw zakte hun
populatie van 100000 naar slecht 3000, een verlies van 97%! Sinds 1986 is de jacht op walvissen
wereldwijd verboden. In Tonga werd dit al een aantal jaar eerder verboden. Heel
verstandig aangezien de walvissen naar hun ‘geboortegrond’ terugkeren. Heb je
je eigen wateren leeggeharpoeneerd, dan zie je nooit meer een walvis, zoals
bvb. bij Fiji.
De populatie is sinds het jachtverbod weer uitgegroeid en bestaat
nu uit ongeveer 80000 dieren. De Bultrug wordt sinds 2008 niet meer beschouwd
als een bedreigde diersoort. Een volwassen bultrugwalvis, wordt ergens tussen
de 11 en de 19 meter lang. Ze wegen 25 tot 35 ton en kunnen wel 45 jaar oud
worden.
De angst over de invloed van de walvistoers & toeristen
en om de walvissen te beschermen, zodat ze niet worden weggejaagd of wegblijven
door te veel stress, of het storen van moeder & kalf, en het
paringsritueel; heeft de Tongaanse overheid in 2013 strikte regels voor de
‘walvisttouroperators’ en niet commerciële jachten opgelegd.
Zo is het verboden om als leek met je jacht, kajak, bijboot,
jetski of al zwemmend of duikend dichter dan 300m bij een walvis te komen.
Overtredingen worden zwaar beboet en vervolgd met onmiddellijk landuitwijzing!
De officiële gidsen mogen de walvissen niet achterna jagen
of opjagen.
Met dit alles in het achterhoofd boeken we een toer. We
kijken er naar uit! De nacht ervoor ben ik helemaal opgewonden voor wat er gaat
komen: een ontmoeting met misschien wel werelds meest imposante dier!
Om zeven zijn we paraat, maken kennis met onze gids Ana
& kapitein Aki, vullen we de nodige documenten/verklaring in. We zijn met
een groepje van acht. Kapitein Aki brengt ons met een snelle boot, ‘Lumi’ zuidwaarts.
Ana legt ons de regels uit en verteld meer over de walvissen. We worden
onderverdeelt in twee groepen van vier. Ana zal steeds eerst het water ingaan
om te verkennen en pas op haar teken mag één van de groepen naar haar toe
zwemmen. De groep die eerst een walvis spot, mag er eerst in... spannend!
Wetsuit aan, zonnecrème, hoed, snorkelgerief: snorkel, duikbril &
zwemvliezen bij de hand, zo turen we met z’n tienen de horizon af, op zoek naar
een ‘fontein’ van lucht die de walvissen uitblazen uit hun spuitgat. Aki staat
via VHF steeds in contact met andere boten.
De grote vraag is of we vandaag de humpback whales gaan
zien. Tot nog toe hebben wij tijdens onze tochten & verblijven reeds enkele
malen van ver walvissen gezien, maar hopelijk hebben we vandaag het geluk om
zelfs met ze zwemmen. Het is zonnig en de zee is kalm, dus perfecte
omstandigheden.
We hebben de eer een zeemeermin uit Hawaï bij ons te hebben,
het is Patti (SY Love), een bevriende jachtie. Ze zingt Hawaïaanse liederen om
de walvissen tot ons te laten komen.
"Een fontein op
11u, een walvis op 11u!!!!", wordt er geroepen. Aki vaart langzaam
richting de aanwijzing. Er volgen nog enkele fonteinen. Ana gaat het water in
en geeft teken, de eerste groep mag erin en wij mogen ons klaar maken. En dan
is het zover! We laten ons in het water zakken en zwemmen zo snel we kunnen
naar Ana. We haken de armen in elkaar, ik steek mijn hoofd onder water en
vergeet gewoon te ademen. We hebben geluk, het is een moeder met haar kalf. Een
volwassen vrouwtjes walvis zweeft vlak onder ons en dat op een diepte van
enkele meters. Zij blijft hangen, wij blijven hangen, haar staart gaat zachtjes
op en neer. Ze draait zich op haar zij, bestudeert ons en dan lijkt het wel of
ze haar goedkeuring geeft want plots zwemt het kalf naar ons toe, op minder dan
een meter. Het kalf is nieuwsgierig en speels en draait rond, flappert met zijn
zijvinnen op het wateroppervlak en maakt tuimelingen onder water, steeds
dichter en dichter naar ons toe. Hij of zij is niet bang en raakt per ongeluk
met het puntje van de staart nog net iemand van onze groep op het hoofd.
Minstens een half uur lang hangen we daar, te genieten van deze prachtige
wezens. Wat een eer dat we dit van zo dicht bij mogen & kunnen observeren!
Van dichtbij zien we de bultjes op hun kop, de kleine oogjes die ons begluren,
de witte buik die er zacht en aaibaar uitziet. Maar vooral de grootte maakt een
enorme indruk op ons... wat voelen we ons klein...
Uitgelaten klimmen we weer aan boord. We gillen het allen
uit van enthousiasme, onder de indruk van deze natuurwonders! Het is niet te
beschrijven hoe het voelt om 'met' ze te zwemmen. Wat een belevenis! Wilde
walvissen zien, is één ding, maar van zo dichtbij met hen in het water
vertoeven, dat is nog wat anders!!!
De natuurdocumentaires op National Geographic zijn er niks
tegen, dit is ‘ECHT, Wauw!
Heel de dag zien we walvissen en we treffen drie
verschillende moeders met hun kalf. Heel rustig en kalm dobberen ze in het
water, af en toe even ademhalen en spuiten ze en soms is het net of de moeder
je met haar oog aankijkt. Fantastisch! Wanneer moeder het waarschijnlijk genoeg
vindt, zwemmen ze rustig verder.
Telkens is het kalf héél nieuwsgierig & speels. Wanneer
ie er genoeg van heeft zien we het wegkruipen onder moeders vinnen. Een andere
keer slaat het meerdere malen met zijn staart op het water, net als zijn
familieleden even ervoor het hem voordeden.
Een ander kalf buitelt en duikt dat het een lieve lust is.
Je ziet dat mama ‘whale’ ons in de gaten houdt, maar laat het lekker gebeuren,
wat een bijzondere dieren zijn dit. Het is niet te bevatten wat is dít mooi!
We zien een moeder haar kalf naar de oppervlakte duwtje om
te ademen, een héél bijzonder moment. Het kalf is maar een paar weken oud en al
zo’n 5 meter! Hij legt zich boven op mama’s rug en samen glijden ze langs ons
heen.
De elegantie en sloomheid waarmee ze hun rug afrollen boven
het wateroppervlak staat in schel contrast met de verplaatsing van de enorme
watermassa & kracht het te weeg brengt wanneer de staart de lucht in gaat
en weer op het wateroppervlak kletst!
We nemen een lunchpauze op ankerplaats nummer 14 (meer over
de ankerplaatsen volgt), ‘the Blue Lagoon’. De naam zegt het al!
Hoogverblindend, paradijselijk plekje in enkele meters turquoise blauw water
met een witte zandbodem, voor een even idyllisch eilandje. Een zeeschildpad
komt ons begroeten en we zwemmen hem achterna. Tijdens de lunch krijgt Aki een
oproep van een andere boot: ze hebben een ‘walvishaai’ gespot. Meteen varen we
naar de lokatie van de opgegeven coördinaten. Maar geen walvishaai te zien...
wél weer een moeder met kalf.
We krijgen de kans om met onze groep in totaal vijf keer te
water te gaan en de dieren te observeren. Ter afscheid komen moeder & kalf
nog even tot aan de boot gezwommen, gooit de moeder zich op haar zij en steekt
haar (enorm lange) vin de lucht in, net of ze naar ons zwaait, ze draaien zich
om en zwemmen naar het licht van de zakkende zon.
Tegen 16u30 zijn we weer aan het dok in ‘Neiafu’. Iedereen
is ‘happy’ door deze overweldigende belevenis & dag. Onze gids Ana is
opgetogen en noemt dit een ‘TOP’ dag, één van de betere toerdagen. Boffen wij
weer :-)
Het is best een kostbaar uitstapje maar het is meer dan de
moeite waard! Een onvergetelijke ervaring. Een ‘once in a lifetime experience’,
dat we NOOIT zullen vergeten! Al onze verwachtingen zijn meer dan
overtroffen...
Opmerking:
Dit was geen toersiten val, dit was...het valt niet te
omschrijven, intens! De whale watchers gaan respectvol met de dieren om: 1 boot
per walvis en kalf, Max. 4 toeristen + 1 gids te water, als de dieren tekenen
van irritatie vertonen verdwijnen ze onmiddelijk. De gidsen doen deze job niet
alleen voor het geld maar ook omdat ze van deze dieren houden.
Je kan het je bijna niet voorstellen dat er zoveel op deze
dieren is gejaagd
Na onze walvis-ervaring, verscheen dit op HLN. Klik op de
link en bekijk wat ook wij mochten beleven!
Link walvis zwemmen Tonga:
https://www.hln.be/wetenschap-planeet/dieren/schitterende-beelden-en-geluiden-fotograaf-zwemt-met-walvissen~a87508ca/
